حق با ماست
وقتی پایم به لندن رسید، می‌دانستم باید تمام هوش و حواسم را جمع کنم تا در کوتاهترین زمان ممکن قوانین زندگی شهری دنیای جدید را بیاموزم. شناخت اختلاف‌ها چندان سخت نبود. به ماه دوم اقامتمان نرسیده توانسته بودم لیستی از تغییراتی که باید در شیوه زندگی‌ام می‌دادم را تهیه کنم. عمل به تفاوت‌ها هم اغلب ساده بود. مثلا اینکه پشت هر درخواستتان باید یک «لطفا» اضافه کنید یا اینکه به هنگام ورود و خروج در را برای نفر پشت سری‌تان نگه دارید و اگر نفر پشت سری هستید تشکر کنید. اما چیزهایی هم بود که از عهده انجامشان برنمی‌آمدم. اولینش یک هفته بعد از ورودمان اتفاق افتاد. ماشینی در کوچه‌ای به سمت خیابان اصلی می‌آمد و ما که قصد عبور از کوچه را داشتیم صبر کردیم تا ماشین رد شود. توقفم به خاطر آن نبود که مهاجر بودن محتاطم کرده بود، به این دلیل بود که تا یک هفته پیشش در شهری زندگی می‌کردم که ماشین‌ها نه تنها با دیدن عابرین سرعتشان را کم نمی‌کردند، که چنان به سمتشان می‌آمدند انگار طعمه‌ای برای انتقام گرفتن از همه زخم‌های زندگی‌شان پیدا کرده‌اند. کمی طول کشید تا متوجه شدم به غیر از خط کشی‌های عابر پیاده، جاهای دیگری هم حق تقدم با عابر است. با وجود این آگاهی نمی‌توانستم به ماشینی که از دور می‌آمد اطمینان کنم و بی‌محابا وارد خیابان شوم. نمی‌دانستم با این مشکل چه کنم. تصمیم گرفتم هر بار به گذرهایی می‌رسم که حق با عابر است با صدای بلند به خودم بگویم حق با ماست. روزهای اول این جمله برایم غریب بود. من در تمام عمرم چنین جمله‌ای به خودم نگفته بودم. اما کم‌کم غریب بودن جایش را به خشم داد. هر بار می‌گفتم حق با ماست، مجموعه تعرض‌هایی به ذهنم می‌آمد که همسایه و دوست و همشهری و استاد دانشگاه و رئیسم بر من روا داشته بودند و هر چه بیشتر به خودم می‌گفتم حق با ماست بیشتر از اینکه تعرض‌ها به نظرم طبیعی می‌آمده حالم بد می‌شد؛ از اینکه تعرض به حق شهروندی‌ام را مثل یک امر طبیعی پذیرفته بودم. پذیرفته بودم وقتی از خط عابر پیاده رد می‌شوم بدوم و اگر ماشینی سرعتش را کم می‌کند تا کمر خم شوم و از تبلور این میزان شعور غیرمترقبه تشکر کنم.
چند ماه قبل شنیدن این خبر که اهالی بوستان پنجم پاسداران حفظ فضای سبز محله‌شان را حق خودشان می‌دانند برایم غریب بود. بعد از آخرین باری که ورود یگان ویژه، درگیری‌‌اش با اهالی محل و بعد هم مستقر شدن هر شبش به هنگام خاک‌برداری، تجمع‌های شبانه ساکنین بوستان پنجم را متوقف کرد تصور می‌کردم بازی تمام شده است. حق‌خواهی به خون که برسد بسیاری از معادلات به هم می‌ریزد. تنفر و خشم راه را بر تلاش مدنی می‌بندد، اما درکمال تعجب من، هیچ چیز متوقف نشد. چند روزی پژمردگی و پریشانی بر فضای ساکنین بوستان پنجم پاسداران حاکم بود. نوشته‌ها رنگ و بوی تسلیم و واگذاری احقاق حق به آینده نامعلوم را پیدا کرده بود. اما کم‌کم نیروی رفته بازگشت. آنهایی که امید بیشتری داشتند دست به کار شدند و برای دیگران نوشتند که رسیدن به حق از مسیر «قانون» سخت است اما ناممکن نیست. نوشتند که آنکه حق‌خواهی می‌کند باید بهایش را هم بپردازد. از دو هفته گذشته در کنار رایزنی‌های قانونی هسته مرکزی ساکنین محل، بقیه هم دوباره فعال شده‌اند. ظرف یک هفته گذشته با کمک همدیگر یاد گرفتند حساب توییتری بسازند و بالاخره دیشب بارراه‌‌انداختن طوفان توییتری موفق شدند دهمین هشتک برتر شوند.
و البته کار به اینجا ختم نشد. اهالی محل طبق برنامه قبلی امروز جمعه دهم آذر جلوی پارکی که حالا با سرعت گودبرداری می‌شود جمع شدند. از مردی عصا به دست در جمع معترضین بود تا طفل خردسالی که مادرش می‌گفت آورده‌ام یادش دهم که حق گرفتنی‌ست. حق داشتن فضایی برای نفس کشیدن، فضایی برای بازی کردن و فضایی شاد برای ساختن خاطره‌ای خوش از یک شهر. شهری که دائم به جانت، به ریه‌ات، به آرامشت، به حرمت انسانی‌ات تجاوز نکند و چنان در خاطر ثبت شود که دلت بخواهد برایش جان دهی نه آنکه عطایش را به لقایش ببخشی و مرزهایش را با بغض و کینه ترک کنی. امروز علاوه بر ساکنین، گروهی از فعالین محیط زیست هم به جمع پیوسته بودند. این وسط جای خبرنگارها خالی بود. کسانیکه وظیفه‌شان انتقال بی‌واسطه چنین همبستگی کم‌نظیری در شهری‌ست که خشونت و غریب‌وار زندگی کردن مردمش دیگر امری طبیعی شده و مهاجرینش در بدو ورود به شهر لیستی از تعرض‌هایی که «باید» انجام دهند تا زنده بمانند را برای خودشان می‌نویسند و آن را هر روز تمرین می‌کنند. (عکس بالا تصویری از تجمع امروز است)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر